I.
KANUNUN KAPSAMI
A- Alacak Türü
İtibarıyla
4731 sayılı
Kanunun 1 inci maddesi kapsamına bu maddenin 1 numaralı fıkrası
gereğince, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
kapsamına giren vergi, resim ve harçlar ile bunlara bağlı
gecikme faizi, gecikme zammı, fon payı, vergi cezaları ve
16/8/1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanuna göre alınan eğitime
katkı payı girmektedir.
Ayrıca, 1 inci
maddenin 9 numaralı fıkrası ile de Devlete ait alacaklardan
Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerince tahsil edilen ve
Vergi Usul Kanunu kapsamına girmeyen; ancak, 21/7/1953 tarihli
ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna
göre tahsil edilen amme alacakları için terkin konusunda Maliye
Bakanlığına yetki verilmiştir.
Kanunun 2 nci
maddesinde ise yıllık gelir ve kurumlar vergisi, geçici vergiler
ile 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94
üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinin (b) alt
bendi uyarınca kurumlarca yapılması gereken gelir vergisi
tevkifatı kapsama alınmıştır. Bununla birlikte, 2 nci madde
kapsamına bu vergilerle birlikte tahsili gereken diğer vergi,
fon ve paylar girmemektedir.
B-Dönem
İtibarıyla
Kanunun 1 inci
maddesinin 1 numaralı fıkrasına göre terkin kapsamına 17/8/1999
ve 12/11/1999 tarihlerinden önceki vergilendirme dönemlerine
ilişkin tahakkuk etmiş ve vadesi geldiği halde ödenmemiş veya bu
tarihlerden önceki dönemlere ait olup, deprem tarihi itibarıyla
vadesi geçmemiş alacaklar girmektedir.
Kanunun 1 inci
maddesinin 5 numaralı fıkrasının (b) alt bendi ile bu Kanuna
göre borçları terkin kapsamına giren mükellefler adına, deprem
tarihinden önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak
terkin kapsamına giren vergi türleri için tarhiyat
yapılmayacağı, deprem tarihinden önceki vergilendirme
dönemlerine ilişkin olarak tarh edilen; ancak, bu Kanunun yayımı
tarihine kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş veya tahakkuk
etmemiş vergilerin terkin edileceği hükme bağlanmıştır.
Bu hükümlere
göre; terkin kapsamına giren alacakların dönemlerinin
tespitinde, 17/8/1999 tarihinde deprem meydana gelen illerde
17/8/1999 tarihi, 12/11/1999 tarihinde deprem olan illerde ise
12/11/1999 tarihi esas alınacaktır.
17/8/1999
tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle Sakarya, Yalova ve
Kocaeli illerindeki mükellefler ile bu tarihte Bolu ilinin
ilçeleri olan Düzce, Çilimli, Gölyaka , Gümüşova ve Cumayeri
ilçelerindeki mükellefler; İstanbul, Bursa ve Eskişehir
illerinde bulunan mükelleflerden ise depremden zarar görenler
mücbir sebep kapsamında kabul edilmiştir.
12/11/1999
tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle de Bolu ve Düzce
illerinin merkez ve ilçelerinde bulunan mükelleflerin durumu
12/11/1999 tarihinden itibaren mücbir sebep kapsamında
değerlendirilmiştir.
Kanunun 1 inci
maddesi hükmüne göre, terkin kapsamına alınacak alacakların
dönem itibarıyla tespitinde, yukarıda belirtilen bölgelerdeki
deprem tarihleri dikkate alınarak işlem yapılacaktır. Düzce
ilinin merkez ve ilçeleri her iki depremden de etkilenmiş
olduğundan bu il ve ilçeler için bu Kanunun uygulamasında
vergilendirme dönemi açısından 12/11/1999 tarihi esas
alınacaktır. Ayrıca, yukarıda sayılan il ve ilçeler dışında
bulunan; ancak, depremden zarar gören mükelleflerin terkin
kapsamına alınacak borçlarının dönemlerinin tespitinde ilgili
deprem tarihleri dikkate alınacaktır.
Deprem
tarihlerine göre Kanunun 1 inci maddesi kapsamına giren
vergilendirme dönemlerinin tespitine ilişkin olarak aşağıda bazı
örnekler verilmiştir.
17/8/1999
tarihinden önceki vergilendirme dönemi ifadesi aylık beyannameli
mükellefiyetlerde Temmuz 1999 vergilendirme dönemini kapsamakta,
Ağustos/1999 vergilendirme dönemini kapsamamaktadır.
Vergilendirme
dönemi 3’ er aylık olarak belirlenen mükellefiyetlerde, bitim
tarihi deprem tarihinden önce olan dönemler kapsama girmekte,
deprem tarihinden sonra olanlar ise girmemektedir. Buna göre,
17/8/1999 tarihinde meydana gelen depremde, 5-6-7/1999 dönemi
gelir stopaj vergisi ( 3 aylık) kapsama girmekte, 7-8-9/1999
dönemi katma değer vergisi ( 3 aylık) kapsama girmemektedir.
Yıllık
beyannameli gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetlerinde 1998
takvim yılı ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri
kapsama girmekte, 1999 takvim yılı vergilendirme dönemi ise
kapsama girmemektedir. Özel hesap dönemine tabi olan mükellefler
bakımından, özel hesap döneminin kapandığı ay deprem tarihinden
önce olanlar, 1999 yılı kazancı sayılmasına rağmen kapsama
girmekte, deprem tarihinden sonra olanlar ise kapsama
girmemektedir.
Veraset ve
intikal vergisinde, ölüm veya intikal tarihi esas alınacak, ölüm
veya intikal deprem tarihinden önce ise bu vergi türü de kapsama
dahil edilecektir.
Kanunun 1 inci
maddesinin 9 numaralı fıkrasının kapsamının belirlenmesinde,
deprem tarihlerinden önce vadesi geldiği halde Kanunun yürürlüğe
girdiği tarih itibarıyla tahsil edilmemiş bulunan amme
alacakları dikkate alınacaktır.
Kanunun 2 nci
maddesi kapsamına da 1999 ve 2000 yıllarına ilişkin yıllık gelir
ve kurumlar vergileri, geçici vergiler ve kurumların 2000 ve
2001 yıllarında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi uyarınca
yapacakları gelir vergisi tevkifatı girmektedir.
Ayrıca, özel
hesap dönemi tayin edilen mükellefiyetlerde, yıllık gelir ve
kurumlar vergilerinin hesaplanmasına esas alınan özel hesap
döneminin kapandığı tarihin 1999 yılı içerisinde deprem
tarihinden önce veya sonra olmasına bakılmaksızın 1999 ve 2000
yılları vergilendirme dönemi kapsama girmektedir.
C- Mükellefiyet
İtibarıyla
1- Depremden
Zarar Görme Şartı Aranılmayan Mükellefiyetler
Kanunun 1 inci
maddesinin 2 numaralı fıkrası ile; “... depremden doğan hasar
nedeniyle vergi dairesi kayıtlarına kısmen veya tamamen
ulaşılamayan il merkezi veya ilçelerdeki bütün mükellefler ile
depremin merkez üssü olan Kocaeli ilinin Gölcük ilçesindeki
mükelleflerin bu yerlerdeki mükellefiyetleri bakımından
varlıklarının %10’unu kaybetmiş olma şartı aranmaz. Şu kadar ki,
bütün mükelleflerin tahakkuk ve tahsilat kayıtlarına elektronik
ortamda dahi olsa ulaşılabilen il merkezi veya ilçelerdeki
mükellefler bakımından varlıklarının %10’unu kaybetmiş olma
şartı aranmaya devam edilir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre,
17/8/1999 ve 12/11/1999 tarihlerinde meydana gelen depremlerde
vergi dairesi kayıtlarına ulaşılamayan Sakarya il merkezi, Düzce
il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile depremin merkez üssü olan
Kocaeli ilinin Gölcük ilçesinde gelir ve kurumlar vergisi
yönünden mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerden depremde
zarar görme şartı aranılmayacaktır. Deprem tarihi itibarıyla
Sakarya il merkezi dışında ilçe konumunda olan ancak, 2000 yılı
içerisinde Adapazarı Büyükşehir Belediyesi sınırları dahiline
alınan Ferizli ve Söğütlü ilçeleri bu Kanun uygulamasında
Sakarya il merkezi kapsamında kabul edilmeyecektir.
Belirtilen
yerlerdeki mükelleflerin sözkonusu yerler dışındaki vergi
dairelerinde olan mükellefiyetlerinde ise deprem nedeniyle mal
varlığının %10’unu kaybetme şartı aranılacaktır.
Sakarya il
merkezi, Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin
Gölcük ilçesinde yıllık gelir ve kurumlar vergisi yönünden
mükellefiyet kaydı olmamakla birlikte diğer vergi türlerinden
sürekli mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerin ise bu
yerlerdeki vergi dairelerine olan mükellefiyetlerinde terkin
yapılabilmesi için depremden zarar görme şartı aranılmayacak, bu
yerler dışındaki mükellefiyetleri için deprem nedeniyle mal
varlığının % 10’unu kaybetme şartı aranılacaktır.
Sakarya il
merkezi, Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin
Gölcük ilçesinde süreksiz mükellefiyetler nedeniyle kayıtlı
bulunan mükelleflerin bu mükellefiyetlerine ilişkin olarak bu
yerlerdeki vergi dairelerine olan borçları için de depremden
zarar görme şartı aranılmayacaktır.
Kanunun 1 inci
maddesinin 3 numaralı fıkrasında Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bolu
ve Düzce illerinin merkez ve ilçelerinde deprem tarihi
itibarıyla emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve
intikal vergisi, çevre temizlik vergisi ile harç mükellefiyeti
bulunanların, bu mükellefiyetlerine ilişkin olarak söz konusu
yerlerdeki vergi dairelerine olan ve (1) numaralı fıkra
kapsamına giren borçlarının tamamının terkin olunacağı hüküm
altına alınmıştır.
Bu hükme göre,
yukarıda belirtilen illerin merkez ve ilçelerinde deprem tarihi
itibarıyla belirtilen türlerden mükellefiyet kaydı bulunan
mükelleflerin 17/8/1999 ve 12/11/1999 tarihlerinden önceki
dönemlere ilişkin bu mükellefiyetleri için depremden zarar görme
şartı aranılmayacaktır.
Kanunun 1 inci
maddesinin 9 numaralı fıkrası uyarınca terkin edilecek amme
alacakları için de depremden zarar görme şartı aranılmayacaktır.
Kanunun 2 nci
maddesi uyarınca yapılacak işlemlerde de 1 inci madde uyarınca
aranılan şartlar dikkate alınacağından, bu madde uyarınca
yapılacak terkinlerde, Sakarya il merkezi, Düzce il merkezi ve
Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin Gölcük ilçesinde gelir ve
kurumlar vergisi yönünden mükellefiyet kaydı bulunan
mükelleflerin depremden zarar görmeleri şartı aranılmayacaktır.
2- Depremden %
10 ve Daha Fazla Zarar Görme Şartı Aranılan Mükellefiyetler
Kanunun 1 inci
maddesinin 2 numaralı fıkrası ile 17/8/1999 ve 12/11/1999
tarihlerinde meydana gelen depremlerde varlıklarının % 10 ve
daha fazlasını kaybeden mükelleflerin (1) numaralı fıkra
kapsamına giren borçlarının tamamının terkin olunacağı
belirtildiğinden, Sakarya il merkezi, Düzce il merkezi ve
Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin Gölcük ilçesi dışında
mükellefiyet kaydı bulunan mükellefler, mükellefiyet kaydının
bulunduğu yer ile irtibat kurulmaksızın, depremlerde mal
varlığının % 10’unu kaybetme şartına bağlı olarak 1 inci madde
kapsamına girmektedir.
Kanunun 1 inci
maddesinin 4 numaralı fıkrası ile, 17/8/1999 ve 12/11/1999
tarihlerinde meydana gelen depremlerden hasar gören bina ve
taşıtlara ilişkin deprem tarihlerinden önceki dönemlere ait
emlak ve çevre temizlik vergileri ile motorlu taşıtlar
vergisinin terkin olunacağı hükme bağlandığından, Sakarya,
Kocaeli, Yalova, Bolu ve Düzce illerinin merkez ve ilçeleri
dışında kalan yerlerde bu vergiler nedeniyle mevcut
mükellefiyetler için bina ve/veya taşıtın hasar görme şartı
aranılacaktır.
Kanunun 2 nci
maddesi uyarınca yapılacak işlemlerde de 1 inci madde uyarınca
aranılan şartlar dikkate alınacağından, bu madde uyarınca
yapılacak terkinlerde, gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti,
Sakarya il merkezi, Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile
Kocaeli ilinin Gölcük ilçesi dışındaki vergi dairelerinde
bulunan mükelleflerin, deprem nedeniyle varlıklarının %10 ve
daha fazlasını kaybetmiş olma şartı aranılacaktır.
II- TERKİN
İŞLEMLERİ
A- Terkin
Edilecek Alacaklar
4731 sayılı
Kanunun 1 inci maddesinin 1 ila 4 numaralı fıkraları uyarınca,
alacak türü ve dönemi itibarıyla Kanun kapsamına alınmış tüm
amme alacakları bu Tebliğin I/C bölümünde açıklanan
mükellefiyetler itibarıyla aranılan şartlara göre terkin
edilecektir.
Kanunun 1 inci
maddesinin 9 numaralı fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye
istinaden, vadesi deprem tarihlerinden önce geldiği halde
Kanunun yürürlüğe girdiği 30/12/2001 tarihi itibarıyla tahsil
edilmemiş olan Devlete ait alacaklardan, Bakanlığımız vergi
dairelerince tahsil edilen ve Vergi Usul Kanunu kapsamı dışında
kalan amme alacaklarından;
-Sakarya il
merkezi, Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin
Gölcük ilçesindeki vergi dairelerince tahsil edilenlerin
tamamının,
-Sakarya ilinin
ilçeleri, Kocaeli ilinin Gölcük dışında kalan merkez ve diğer
ilçeleri, Yalova ve Bolu illerinin merkez ve ilçeleri ile Düzce
ilinin merkez ve Kaynaşlı ilçesi dışındaki ilçelerinde bulunan
vergi dairelerince tahsil edilen ecrimisil alacaklarının tamamı
ile 500.000.000 lirayı aşmayan (bu tutar dahil) para
cezalarının,
terkin edilmesi
uygun görülmüştür.
Terkin edilmesi
uygun görülen bu alacaklar dışındaki amme alacaklarının ise
takip ve tahsiline devam edilecektir.
Kanunun 2 nci
maddesi uyarınca 1 inci madde kapsamında olan mükelleflerin;
-1999 yılına
ilişkin olarak tahakkuk eden yıllık gelir veya kurumlar vergisi,
bu yıla ilişkin geçici vergileri,
-Kurumların,
Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(6) numaralı bendinin (b) alt bendi uyarınca 2000 yılında
yapacakları gelir vergisi tevkifatı,
terkin
edilecektir.
Bu madde
kapsamına giren mükelleflerin 2000 yılına ilişkin yıllık gelir
ve kurumlar vergileri, geçici vergileri ile kurumların, Gelir
Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6)
numaralı bendinin (b) alt bendi uyarınca 2001 yılında
yapacakları gelir vergisi tevkifatı, Bakanlar Kurulunca
belirlenecek oranlarda bu Tebliğdeki açıklamalara göre terkin
edilecektir.
Kanunun 2 nci
maddesinde, 1999 ve 2000 yıllarına ilişkin yıllık gelir veya
kurumlar vergilerinden ödenmiş kısımların red ve iade
edilmeyeceği yönünde düzenleme yer almadığı gibi, madde
gerekçesinde bu madde kapsamına giren vergilerin iade edileceği
belirtildiğinden; bu yıllara ilişkin olarak ödenmiş bulunan
yıllık gelir veya kurumlar vergileri, Kurumların, Gelir Vergisi
Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı
bendinin (b) alt bendi uyarınca yaptıkları gelir vergisi
tevkifatı, 6183 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi de dikkate
alınarak red ve iade edilecektir.
Aynı
şekilde,1999 ve 2000 yılları kazançlarına ilişkin olarak yıllık
gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla
ödenen vergiler ile geçici vergilerin de red ve iade edileceği
tabiidir. Ancak, red ve iade işlemlerinin yapılabilmesi için bu
vergilerin daha önce ödenmiş olması gerekmektedir.
Bu madde
uyarınca red ve iade hakkı bulunan mükelleflerin; red ve iade
taleplerinin yerine getirilebilmesi için, mükellefiyet
kayıtlarının deremden zarar görme şartı aranılan veya
aranılmayan yerlerde bulunduğuna bakılmaksızın 2002 yılı sonuna
kadar yıllık gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı
oldukları vergi dairelerine müracaatta bulunmaları zorunludur.
B-Başvuru ve
Süresi
Kanunun 1 inci
maddesinin 5 numaralı fıkrasının (a) bendinde, “Terkin işlemi
vergi dairelerince sonuçlandırılır. Maliye Bakanlığı terkin
işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve terkin
işlemleri için mükelleflere başvuru süresi tespit etmeye
yetkilidir.”
7 numaralı
fıkrasında “Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak için belirlenen
süre içerisinde başvuruda bulunmayanlar bu Kanun hükümlerinden
faydalanamazlar.”
8 numaralı
fıkrasında da “Varlıktaki kayıp oranının tespitinde
mükelleflerin beyanları dikkate alınır. Bu beyana ilişkin usul
ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.”
hükümleri yer
almaktadır.
Bu hükümlerin
Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden Kanundan yararlanacak
mükelleflerin başvuruları ve beyanlarının şekli aşağıda
açıklanmıştır.
1-Başvuru Şartı
Aranılmayan Mükellefiyetler
Bu Tebliğin
I/C-1 bölümündeki açıklamalara göre depremden zarar görme şartı
aranılmayan mükelleflerden, terkinden yararlanmaları için
başvuru şartı da aranılmayacaktır.
Buna göre,
Sakarya il merkezi, Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile
Kocaeli ilinin Gölcük ilçesinde bulunan vergi dairelerince
Kanunun 1 inci maddesi kapsamına giren tüm amme alacakları
başvuru beklenilmeksizin terkin edilecektir.Bununla birlikte
mükelleflerin belirtilen il ve ilçeler dışındaki
mükellefiyetleri için ilgili vergi dairelerine başvurmaları
zorunlu bulunmaktadır.
Sakarya il
merkezi, Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin
Gölcük ilçesinde gelir ve kurumlar vergisi yönünden
mükellefiyetleri bulunan mükelleflerin 2 nci madde uyarınca
yapılacak terkin işlemleri için de başvurusu aranılmayacaktır.
Sakarya,
Kocaeli, Yalova, Bolu ve Düzce illerinin merkez ve ilçelerinde;
-Emlak vergisi
ve çevre temizlik vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerin 1
numaralı fıkra kapsamına giren ve tahakkuk ettiği halde
ödenmemiş bulunan emlak ve çevre temizlik vergileri bu vergilere
ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezalarının
mükelleflerin başvurusu aranılmaksızın tahakkuk kayıtları
belediyelerce terkin işlemine tabi tutulacaktır.
-Motorlu
taşıtlar vergisi, veraset ve intikal vergisi ve harçlar yönünden
mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerin 1 numaralı fıkra
kapsamına giren ve tahakkuk ettiği halde ödenmemiş bulunan
motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve intikal vergisi, harçlar ve
bu alacaklara ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi
cezaları, mükelleflerin başvurusu aranılmaksızın vergi
dairelerince terkin edilecektir.
2-Başvuru Şartı
Aranılan Mükellefiyetler
Bu Tebliğin
I/C-2 bölümündeki açıklamalara göre depremden % 10 ve daha fazla
zarar görme şartı aranılan mükelleflerin bu Kanun hükümlerinden
yararlanabilmeleri için bu Tebliğde belirtilen terkin talep
formunu doldurarak bağlı bulundukları vergi dairelerine, birden
fazla yerde mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerin her bir
vergi dairesine ayrı ayrı, belediyelerdeki mükellefiyetleri
nedeniyle de ayrıca bağlı bulundukları belediyelere 01 Temmuz
2002 Pazartesi günü mesai saati bitimine kadar başvurmaları
zorunlu bulunmaktadır.
Diğer taraftan,
17/8/1999 ve 12/11/1999 tarihlerinde meydana gelen depremlerde
bina ve/veya taşıtı hasar gören mükelleflerin emlak ve çevre
temizlik vergileri ile motorlu taşıtlar vergisinin terkini için
bu Tebliğ ekindeki formu doldurmak ve hasar tespitine ilişkin
belgeyi eklemek suretiyle müracaatta bulunmaları gerekmektedir.
III- KAYIP
ORANININ TESPİTİ
Bu Kanun
hükümlerinden depremde malvarlığının % 10 veya daha fazlasını
kaybettiği için yararlanacak olan mükelleflerin, terkin talep
formunu doldurması sırasında, afetin vukuu bulduğu tarihte sahip
olduğu menkul ve gayrimenkul mal varlığını depremden önceki ve
sonraki rayiç bedele göre değerleyerek beyan etmesi
gerekmektedir. Varlıktan maksat, mükellefin sahip olduğu menkul
ve gayrimenkul bütün malları hak ve menfaatleridir. Ancak bu
varlığın tespitinde mükellefin belgeye dayanan borçlarının da
dikkate alınması ve bu borcun tespit edilen malların
kıymetlerinden indirilmesi icap eder.
Mükellefler,
beyanlarında varlıklarındaki kayıp oranlarını , mal varlığındaki
kayıp miktarının toplam malvarlığına bölünmesi suretiyle
hesaplayarak göstereceklerdir.
Varlıktaki
kayıp oranının tespitinde mükellef beyanları dikkate
alınacaktır. Ancak varlıktaki kayıp oranının % 10’u bulmadığının
anlaşılması halinde terkin işlemi yapılmayacaktır.
IV- GERÇEK
ÜCRETLERDE ÖZEL İNDİRİMİN UYGULANMASI
Kanunun 2 nci
maddesinin 3 üncü fıkrasında, “Bu Kanunun yayımı tarihini takip
eden aydan başlamak üzere yirmidört ay süreyle, 1 inci madde
uyarınca varlıklarının % 10’unu kaybetme şartı aranmaksızın
terkin uygulanan il merkezi veya ilçelerdeki işyerlerinde fiilen
çalışan ücretliler için 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 31
inci maddesi uyarınca tespit edilen özel indirim tutarı dört kat
olarak uygulanır.” hükmü yer almıştır.
Bu hüküm
gereğince uygulamadan; bu Kanunun 1 inci maddesi uyarınca
varlıklarının % 10’unu kaybetme şartı aranmaksızın terkin
uygulanacak, Sakarya il merkezi (Ferizli ve Söğütlü ilçeleri
hariç), Düzce il merkezi ve Kaynaşlı ilçesi ile Kocaeli ilinin
Gölcük ilçesindeki gerek kamu gerekse özel sektöre bağlı
işyerlerinde çalışan ücretliler ve adı geçen il ve ilçelerde
geçici olarak görevlendirilen ücretliler ile Kanunda belirtilen
süre içerisinde kıst dönem çalışan ücretliler de çalıştıkları
süreye ilişkin olarak yararlanacaktır.
Öte yandan,
Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinin 1 inci fıkrasının 2
numaralı bendinde yer alan sakatlık indiriminin hesaplanmasında,
aynı maddede düzenlenen ve tutarı Bakanlar Kurulu Kararı ile
belirlenen özel indirim tutarları dikkate alınacaktır.
V-DİĞER
HUSUSLAR
1-Terkin
işlemleri vergi dairelerince en kısa sürede sonuçlandırılacak,
ayrıca Bakanlıktan terkin izni beklenilmeyecektir.
2-Kanunun 1
inci maddesinin 5 numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca bu
Kanuna göre borçları terkin kapsamına giren mükellefler adına
deprem tarihlerinden önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin
olarak terkin kapsamına giren vergi türleri için tarhiyat
yapılmayacaktır.
Deprem
tarihlerinden önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak
tarh edilen ancak bu Kanunun yayımı tarihine kadar tahakkuk
ettiği halde ödenmemiş veya tahakkuk etmemiş olan vergiler de
terkin edilecektir.
Bu hüküm
uyarınca tarhiyat yapılmayacak olması Vergi Usul Kanununun 359
ve 367 nci maddelerine göre işlem yapılmasına engel teşkil
etmediğinden bu hükümlerin uygulanması gerektiği hallerde ilgili
madde hükümleri uyarınca işlem yapılacaktır.
Kanunun 1 inci
maddesine göre, borçları terkin kapsamına giren mükelleflerin bu
madde kapsamındaki dönem ve vergi türlerine ilişkin; gerek
takdir komisyonlarında ve gerekse vergi inceleme elemanlarında
bulunan dosyaları, Vergi Usul Kanununun 359 ve 367 nci
maddelerine göre işlem yapılacak olanlar hariç olmak üzere,
herhangi bir işlem yapılmaksızın iade edilecektir.
Terkin
kapsamına giren bu alacaklar için yaratılmış olan ihtilaflardan
vazgeçilecektir.
3- Kanunun 1
inci maddesi kapsamına göre terkin edilmesi mümkün olmakla
birlikte bu Kanunun yayımı tarihinden önce tahsil edilmiş olan
amme alacakları red ve iade edilmeyecektir.
4-Bu Kanuna
göre terkin edilecek amme alacaklarına normal vade tarihlerinden
terkin tarihine kadar geçen süre için gecikme faizi ve gecikme
zammı uygulanmayacaktır.
5-Kanunun 1
inci maddesinin 6 numaralı fıkrası uyarınca da 17/8/1999 ve
12/11/1999 tarihlerinde meydana gelen depremler nedeniyle
Bakanlığımızca ilan edilen mücbir sebep uygulamasından
faydalanan mükelleflerin mücbir sebep hali uygulanan yerlerdeki
vergi dairelerine olan ;
-17/8/1999 ve
12/11/1999 tarihlerinden önceki vergilendirme dönemlerine
ilişkin olarak tahakkuk etmiş ve vadesi geldiği halde ödenmemiş
veya bu tarihlerden önceki dönemlere ait olup deprem tarihi
itibarıyla vadesi geçmemiş,
-Vergi Usul
Kanunu kapsamına giren vergi, resim, harçlar, bunlara bağlı, fon
payı ve vergi cezaları ile eğitime katkı payı,
borçlarına
mücbir sebep halinin devam ettiği süre için gecikme faizi ve
gecikme zammı uygulanmayacaktır. Ancak, söz konusu döneme
ilişkin olarak bu Kanunun yayımından önce tahsil edilen gecikme
faizi ve gecikme zamları red ve iade edilmeyecektir.
6- Deprem
tarihinden önce depremden zarar görme şartı aranılmayan il
merkezi veya ilçelerdeki mükellefiyetlerini terk eden veya başka
bir yere nakleden mükelleflerin, deprem tarihinden önceki
dönemlere ilişkin olarak anılan yerlerdeki vergi dairelerine
olan vergi borçları terkin edilecektir. Ancak, bu mükelleflerin
Kanununun 2 nci maddesi kapsamında terkinden yararlanabilmeleri
için deprem nedeniyle mal varlıklarının % 10 veya daha fazlasını
kaybetmiş olmaları şartı aranılacaktır.
Şu kadar ki,
deprem tarihinden önce yıllık gelir veya kurumlar vergisi
yönünden mükellefiyet kaydı depremden zarar görme şartı
aranılmaksızın terkinden yararlanılan yerlerde bulunan
mükelleflerden deprem tarihinden sonra 1999 veya 2000 yıllarında
anılan yerlerden herhangi birinde aynı mükellefiyetlerini tesis
ettirenler Kanunun 2’nci maddesinde belirtilen terkinden
yararlanabileceklerdir.
Deprem
tarihinden önce mükellefiyeti bu yerlerde bulunmayan
mükelleflerden deprem tarihinden sonra depremden zarar görme
şartı aranılmayan yerlerde mükellefiyet tesis ettirenler ise
zarar görme şartı olmaksızın terkinden yararlanamayacaklardır.
7- Depremde
ferdi işletme sahibi mükelleflerin ölümü nedeniyle, depremden
sonra kanuni mirasçılar tarafından işletmenin faaliyetine devam
olunması ve kanuni mirasçılar tarafından işletmeye dahil
iktisadi kıymetlerin kayıtlı değerleriyle aynen devralınması
halinde, kanuni mirasçıların bu işletme faaliyetleri sonucu
oluşan kazançlarına ilişkin olarak doğan 1999 ve 2000 takvim
yılları gelir vergileri ve geçici vergileri bu Tebliğde
belirlenen esaslar çerçevesinde terkin hükümlerinden yararlanır.
Tebliğ olunur.