Deprem erken tahmin sistemi
telefon faturalarına takıldı!
Milyonlarca insanın hayatını ilgilendiren
deprem erken tahmin sisteminin, telefon faturalarının yüksek
geleceği endişesi yüzünden mesai saatleri dışında düzenli olarak
çalıştırılamadığı ortaya çıktı. 4,8’lik son İstanbul depremi
sistem devrede olmadığı için tahmin edilemedi. Projede görev alan
bilim adamları destek bekliyor.
İstanbul depremini önceden tahmin etmek amacıyla yürütülen tek
bilimsel çalışma parasızlık yüzünden işlemez hale geldi. İstanbul
Teknik Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü ile Sakarya ve
Balıkesir üniversitelerinden bazı öğretim üyelerinin desteklediği
deprem erken tahmin sistemi, veri toplama istasyonlarının bağlı
bulunduğu telefon hatlarına kabarık faturalar geleceği korkusuyla
düzenli olarak çalıştırılmıyor.
Depremin yeri ve zamanını önceden belirlemek amacıyla Marmara
ve çevresinde 9 deneme istasyonu kuran ekip, üç gün önce
İstanbul’u sarsan 4,8’lik depremde en önemli iki istasyonundan
bilgi alamadı. Heybeliada ve Yeşilyurt’taki istasyonların telefon
hatlarının mesai saatleri dışında kapalı olması nedeniyle depremin
ön belirtileri ile ilgili veriler sarsıntıdan sonra alınabildi.
Proje Koordinatörü Dr. Berk Üstündağ, ‘Heybeliada’daki
istasyonumuzdan internetin açık olduğu gündüz saatlerinde veri
alabiliyoruz. Ancak faturaların kabarık geleceği kaygısıyla
internet hattını geceleri kullanamıyoruz.’ dedi.
“Kayaç Gerginlik İzleme Yöntemi ile Deprem Tahmin Projesi’’
olarak adlandırılan 9 öğretim üyesinin çalıştığı proje, ekonomik
kriz sebebiyle zor günler geçiriyor. Proje; Siemens, Unilever,
Balıkesir Üniversitesi, Heybeliada Deniz Lisesi, Hava Harp Okulu,
Pirelli gibi sponsorlarla çalışmalarını sürdürüyor. Proje
kapsamında; İstanbul’da Göztepe, Kartal, Ulus, Heybeliada,
Yeşilyurt, Tekirdağ’da Çorlu, Bursa’da Mudanya, Sakarya’da
Esentepe ve Balıkesir’de internet ağıyla bilgi aktaran istasyonlar
bulunuyor. Buralarda oluşan hareketliliği 24 saat boyunca
aralıksız izleyen ekip, üç gün önce 4,8’lik depremde Heybeliada
Deniz Lisesi ve Yeşilyurt’taki Hava Harp Okulu’ndaki
istasyonlardan mesai saati dışında modem bağlantısı kesildiği için
veri alamadı.
İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof.
Dr. Haluk Eyidoğan, İstanbul depreminin önceden kestirilmesine
yönelik çalışmalarını daha sağlıklı yapabilmek için; Marmara
Ereğlisi, Marmara Adası, Armutlu Yarımadası öncelikle olmak
kaydıyla istasyon sayısını 30’a çıkarmak zorunda olduklarını ifade
ediyor. Sponsorlar ve proje çalışanları dışında maddi hiçbir
destek almadıklarını belirten Eyidoğan, üniversitelerinin
araştırma fonundan 20 milyar lira kaynak aktarılmasıyla işe
başladıklarını kaydediyor. “Maliye Bakanlığı’nın 2001 yılı
ortalarında üniversite araştırma fonlarını lağv etme kararından
sonra proje maddi sıkıntılar yaşamaya başladı.’’ diyen Eyidoğan,
bir istasyonun 20 bin dolara kurulduğunu hatırlatarak,
sıkıntılarını şöyle dile getiriyor: “Biz yeni istasyon kurmaktan
vazgeçtik. Mevcut istasyonlardan bazılarının elektrik, telefon
masraflarını bile öğretim üyeleri olarak karşılar hale geldik.”
2,5 yıl önce başlanan projede olumlu sonuçlar aldıklarını
kaydeden Prof. Eyidoğan, maddi desteğin gerekli olduğunu
vurguluyor. Kalıcı istasyonlar kurmak için yeni sponsor desteğine
ihtiyaçları olduğunu hatırlatan Eyidoğan, Turkcell ve Telsim’e ait
baz istasyonlarının bile veri iletişimi konusunda
kullanılabileceğini kaydediyor.
Depremin önceden tahminiyle ilgili Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nün Alman bilim adamlarıyla
birlikte Kocaeli ve doğusunda yürüttüğü bir proje daha bulunuyor.
Yunanistan’da da depremin önceden tahminine yönelik çok çeşitli
çalışmalar yürütülüyor.