Deprem erken tahmin sistemi telefon faturalarına takıldı!

 Milyonlarca insanın hayatını ilgilendiren deprem erken tahmin sisteminin, telefon faturalarının yüksek geleceği endişesi yüzünden mesai saatleri dışında düzenli olarak çalıştırılamadığı ortaya çıktı. 4,8’lik son İstanbul depremi sistem devrede olmadığı için tahmin edilemedi. Projede görev alan bilim adamları destek bekliyor.

İstanbul depremini önceden tahmin etmek amacıyla yürütülen tek bilimsel çalışma parasızlık yüzünden işlemez hale geldi. İstanbul Teknik Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü ile Sakarya ve Balıkesir üniversitelerinden bazı öğretim üyelerinin desteklediği deprem erken tahmin sistemi, veri toplama istasyonlarının bağlı bulunduğu telefon hatlarına kabarık faturalar geleceği korkusuyla düzenli olarak çalıştırılmıyor.

Depremin yeri ve zamanını önceden belirlemek amacıyla Marmara ve çevresinde 9 deneme istasyonu kuran ekip, üç gün önce İstanbul’u sarsan 4,8’lik depremde en önemli iki istasyonundan bilgi alamadı. Heybeliada ve Yeşilyurt’taki istasyonların telefon hatlarının mesai saatleri dışında kapalı olması nedeniyle depremin ön belirtileri ile ilgili veriler sarsıntıdan sonra alınabildi. Proje Koordinatörü Dr. Berk Üstündağ, ‘Heybeliada’daki istasyonumuzdan internetin açık olduğu gündüz saatlerinde veri alabiliyoruz. Ancak faturaların kabarık geleceği kaygısıyla internet hattını geceleri kullanamıyoruz.’ dedi.

“Kayaç Gerginlik İzleme Yöntemi ile Deprem Tahmin Projesi’’ olarak adlandırılan 9 öğretim üyesinin çalıştığı proje, ekonomik kriz sebebiyle zor günler geçiriyor. Proje; Siemens, Unilever, Balıkesir Üniversitesi, Heybeliada Deniz Lisesi, Hava Harp Okulu, Pirelli gibi sponsorlarla çalışmalarını sürdürüyor. Proje kapsamında; İstanbul’da Göztepe, Kartal, Ulus, Heybeliada, Yeşilyurt, Tekirdağ’da Çorlu, Bursa’da Mudanya, Sakarya’da Esentepe ve Balıkesir’de internet ağıyla bilgi aktaran istasyonlar bulunuyor. Buralarda oluşan hareketliliği 24 saat boyunca aralıksız izleyen ekip, üç gün önce 4,8’lik depremde Heybeliada Deniz Lisesi ve Yeşilyurt’taki Hava Harp Okulu’ndaki istasyonlardan mesai saati dışında modem bağlantısı kesildiği için veri alamadı.

İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, İstanbul depreminin önceden kestirilmesine yönelik çalışmalarını daha sağlıklı yapabilmek için; Marmara Ereğlisi, Marmara Adası, Armutlu Yarımadası öncelikle olmak kaydıyla istasyon sayısını 30’a çıkarmak zorunda olduklarını ifade ediyor. Sponsorlar ve proje çalışanları dışında maddi hiçbir destek almadıklarını belirten Eyidoğan, üniversitelerinin araştırma fonundan 20 milyar lira kaynak aktarılmasıyla işe başladıklarını kaydediyor. “Maliye Bakanlığı’nın 2001 yılı ortalarında üniversite araştırma fonlarını lağv etme kararından sonra proje maddi sıkıntılar yaşamaya başladı.’’ diyen Eyidoğan, bir istasyonun 20 bin dolara kurulduğunu hatırlatarak, sıkıntılarını şöyle dile getiriyor: “Biz yeni istasyon kurmaktan vazgeçtik. Mevcut istasyonlardan bazılarının elektrik, telefon masraflarını bile öğretim üyeleri olarak karşılar hale geldik.”

2,5 yıl önce başlanan projede olumlu sonuçlar aldıklarını kaydeden Prof. Eyidoğan, maddi desteğin gerekli olduğunu vurguluyor. Kalıcı istasyonlar kurmak için yeni sponsor desteğine ihtiyaçları olduğunu hatırlatan Eyidoğan, Turkcell ve Telsim’e ait baz istasyonlarının bile veri iletişimi konusunda kullanılabileceğini kaydediyor.

Depremin önceden tahminiyle ilgili Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nün Alman bilim adamlarıyla birlikte Kocaeli ve doğusunda yürüttüğü bir proje daha bulunuyor. Yunanistan’da da depremin önceden tahminine yönelik çok çeşitli çalışmalar yürütülüyor.